Dövme Çelik

Halk arasında bilinenin aksine; demir, çoğunlukla bir kimyasal elementi temsil etmekte olup, çelik ise % 2’ ye kadar karbon içeren tüm demir esaslı malzemeler için kullanılmaktadır. Bu sebeple, aslında etrafımızda demir olarak nitelendirdiğimiz nesnelerin tamamına yakını çeliktir. %2’ den daha yüksek karbon içeriğine sahip demir esaslı malzemeler ise pik demiri olarak adlandırılmaktadır.

Başta çelik, bakır ve alüminyum olmak üzere, metalleri yumuşatıncaya kadar ısıtıp, çekiçle döverek biçimlendirme tekniğinin başlangıcı 4000 yıldan öncesine kadar dayanmaktadır. Buharlı makinelerin devreye girmesiyle, insan gücünün üzerinde yüklerin kullanılabilmesi gündeme gelmiş, böylece gemilerin pervane milleri, büyük motorların krank milleri gibi çok büyük boyutlu makine parçalarının yapımı gerçekleştirilebilmiştir.

Basma kuvvetleri kullanılarak yüksek sıcaklıkta veya oda sıcaklığında plastik şekil verme işlemlerine genel olarak “dövme (forging)” ismi verilmektedir. Dövme işlemi şekillendirmenin yanında, tane boyutunun da küçültülmesi sayesinde, parçanın mukavemet, tokluk gibi mekanik özelliklerini iyileştirmektedir. Dövme yoluyla üretilen parçaların çoğuna sonradan talaşlı işlem de uygulanmaktadır. Cıvatalar, perçinler, çubuklar, türbin milleri, paralar, madalyalar, dişliler, el aletleri, hava taşıtı parçaları, otomobil parçaları, vb. gibi birçok parçanın imalatında dövme işlemi kullanılmaktadır.