Otomat Çelikleri
Çelik malzemeden istenen özellikler arasında talaşlı işlenebilirlik kabiliyeti önem arz eder. İmalat aşamasında, yüksek kesme hızları ve buna bağlı olarak işlem zamanı, takım ömrü, iyi yüzey kalitesi, daha düşük kesme kuvvetleri kullanarak sağlanacak enerji tasarrufu gibi kriterler, diğer faktörlerle birlikte malzeme kalitesiyle de direkt alakalıdır. Bu kaliteyi sağlamak amacıyla otomat çelikleri geliştirilmiştir.
Otomat çelikleri karbon oranı % 0.07 – % 0.60 arasında değişen ve kükürt oranı % 0.15 ile % 0.40, fosfor oranı %0.07 – 0.10 arasında olan çeliklerdir. Kükürt ve fosforun diğer tüm kalitelerde azaltılmaya çalışmasına karşın, talaşlı işlem kabiliyetini artırmasından dolayı otomat çelikleri içine özellikle ilave edilir. İlave edilen bu elementler malzemede metalik kırılganlık sağlayarak, kısa kırılgan talaş oluşumunu sağlar. Bunun yanısıra kükürt ve fosfor ilavesi yağlama etkisi yaparak, parça dayanımının artmasına, temiz yüzey elde edilmesine imkan tanır.
Otomat çelikleri kurşun ile alaşımlandırılmış şekilde de bulunabilir. İlave edilen kurşun çeliğin mekanik özelliklerini değiştirmemekle birlikte yağlama özelliğini artırır.
Otomat çeliklerinin ıslah edilebilme ve semente edilebilme özellikleri de vardır.
| OTOMAT ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ | |||||||||
| Malz. No. | DIN (ESKİ) | DIN (YENİ) | SAE / AISI | C | Si | Mn | Pmax | S | Pb |
| ISIL İŞLEM UYGULANMAYAN | |||||||||
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | 0.00-0.12 | 0.10-0.35 | 0.75-1.10 | 0.03 | 0.08-0.13 | – | |
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 0.90-1.30 | 0.11 | 0.27-0.33 | – |
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 0.90-1.30 | 0.11 | 0.27-0.33 | 0.20-0.35 |
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 1.00-1.50 | 0.11 | 0.34-0.40 | – |
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | 0.00-0.14 | 0.00-0.05 | 1.00-1.50 | 0.11 | 0.34-0.40 | 0.20-0.35 |
| SEMENTASYON YAPILABİLEN | |||||||||
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | 0.00-0.12 | 0.10-0.35 | 0.75-1.10 | 0.03 | 0.08-0.13 | – | |
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | 0.07-0.13 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | 0.20-0.35 | |
| ISLAH EDİLEBİLEN | |||||||||
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | 0.32-0.39 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | – | |
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | 0.42-0.50 | 0.00-0.40 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.15-0.25 | – | |
| 1.0728 | 60 S 20 | – | 0.57-0.65 | 0.10-0.30 | 0.70-1.10 | 0.060 | 0.18-0.25 | – | |
| SOĞUK ÇEKİLMİŞ OTOMAT ÇELİKLERİ İÇİN MEKANİK ÖZELLİKLER | |||||||||||||||
| Malz. No. | DIN (ESKİ) | DIN (YENİ) | SAE / AISI | ÇEKME | AKMA | KOPMA | |||||||||
| DAYANIMI | SINIRI | UZAMASI | |||||||||||||
| ( Mpa ) | ( ? Mpa ) | ( ? % ) | |||||||||||||
| – 10 mm | 10 mm – | 16 mm – | 40 mm – | – 10 mm | 10 mm – | 16 mm – | 40 mm – | – 10 mm | 10 mm – | 16 mm – | 40 mm – | ||||
| 16 mm | 40 mm | 63 mm | 16 mm | 40 mm | 63 mm | 16 mm | 40 mm | 63 mm | |||||||
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | 540-780 | 490-740 | 460-710 | 390-640 | 410 | 390 | 355 | 295 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | 560-800 | 510-760 | 460-710 | 410-660 | 440 | 410 | 375 | 305 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | 560-800 | 510-760 | 460-710 | 410-660 | 440 | 410 | 375 | 305 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | 540-780 | 490-740 | 460-710 | 390-640 | 410 | 390 | 355 | 295 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | 540-780 | 490-740 | 460-710 | 390-640 | 410 | 390 | 355 | 295 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | 640-880 | 590-830 | 540-740 | 510-710 | 490 | 400 | 315 | 285 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | 740-980 | 690-930 | 640-830 | 610-800 | 570 | 470 | 375 | 325 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | 830-1080 | 780-1030 | 740-930 | 710-900 | 645 | 540 | 430 | 355 | 5 | 6 | 7 | 8 | |
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | 560-800 | 540-780 | 490-740 | 430-680 | 440 | 430 | 390 | 315 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 1.0728 | 60 S 20 | – | 560-800 | 540-780 | 490-740 | 430-680 | 440 | 430 | 390 | 315 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| NORMAL TAVLANMIŞ OTOMAT ÇELİKLERİ İÇİN MEKANİK ÖZELLİKLER | |||||||||||
| Malz. No. | DIN | SAE / AISI | NORMAL TAVLAMA SICAKLIĞI ( °C ) | ÇEKME | AKMA | KOPMA | |||||
| DAYANIMI | SINIRI | UZAMASI | |||||||||
| ( Mpa ) | ( ? Mpa ) | ( ? % ) | |||||||||
| – 16 mm | 16 mm – | 40 mm – | – 16 mm | 16 mm – | 40 mm – | – 63 | |||||
| 40 mm | 63 mm | 40 mm | 63 mm | ||||||||
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | 890-920 | – 350 | – 350 | – 350 | 225 | 215 | 205 | 25 | |
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | 890-920 | – 370 | – 370 | – 370 | 235 | 225 | 215 | 23 |
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | 890-920 | – 370 | – 370 | – 370 | 235 | 225 | 215 | 23 |
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | 890-920 | – 350 | – 350 | – 350 | 225 | 215 | 205 | 25 |
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | 890-920 | – 350 | – 350 | – 350 | 225 | 215 | 215 | 25 |
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | 860-890 | 480-600 | 480-600 | 480-600 | 295 | 285 | 275 | 18 | |
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | 840-870 | 580-700 | 580-700 | 580-700 | 335 | 325 | 315 | 14 | |
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | 820-870 | 660-780 | 650-770 | 640-760 | 365 | 355 | 345 | 9 | |
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | 890-920 | – 380 | – 370 | – 360 | 235 | 225 | 215 | 23 | |
| 1.0728 | 60 S 20 | – | 890-920 | – 380 | – 370 | – 360 | 235 | 225 | 215 | 23 | |
| OTOMAT ÇELİKLERİ KULLANIM YERLERİ | ||||||||
| Malz. No. | DIN | DIN (YENİ) | SAE / AISI | KULLANIM YERLERİ | ||||
| 1.0711 | 9 S 20 | 1212 | Otomotiv endüstrisinde, aparat ve cihaz yapımında seri imalat parçaları | |||||
| 1.0715 | 9 SMn 28 | 11SMN30 | 1213 | Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın | ||||
| 1.0718 | 9 SMnPb 28 | 11SMNPB30 | 12L13 | Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın | ||||
| 1.0721 | 10 S 20 | 1108 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar | |||||
| 1.0722 | 10 SPb 20 | 11L08 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, kurşun ilavesi ile daha iyi talaşlı işlenebilirlik | |||||
| 1.0726 | 35 S 20 | 1140 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren orta dayanımlı seri parçalar | |||||
| 1.0727 | 45 S 20 | 1146 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar | |||||
| 1.0728 | 60 S 20 | – | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar | |||||
| 1.0736 | 9 SMn 36 | 11SMN37 | 1215 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar | ||||
| 1.0737 | 9 SMnPb 36 | 11SMNPB37 | 12L14 | Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parç. Kurşun ilaveli | ||||